Zegarmistrz

Trwałość pamięci (hiszp. La persistencia de la memoria) – jeden z najsłynniejszych obrazów Salvadora Dalí znany również pod nazwą Miękkie zegary lub Cieknące zegary, a także Uporczywość pamięci.

Historia

Obraz powstał w 1931 r. Początkowo wystawiany był w paryskiej galerii Pierre Colle, od której został nabyty przez Julien Levy za sumę 250 dolarów i w 1932 wystawiony w jego nowojorskiej galerii. W 1933 roku malowidło zostało zakupione przez Stanleya Resora, który uczynił go w 1934 roku donacją dla nowojorskiego Museum of Modern Art (MoMA). Wkrótce stał się jednym z symboli surrealizmu, a także popkultury, będąc reprodukowany na kartach, pocztówkach oraz pojawiając się w filmach, filmach animowanych i komiksach.

Obraz

Obraz (o wymiarach 24,1 x 33 cm) łączy w sobie elementy fantazji i realności. Przedstawia zdeformowane tarcze trzech roztapiających się zegarów kieszonkowych na tle nadmorskiego krajobrazu. Czwarty, zamknięty, leży w lewym dolnym rogu. Na środku kompozycji rozpoznać można ludzką postać, a jest to właściwie głowa (jak mówił Dali – paranoiczno-krytyczny camembert), być może autoportret artysty.

Okoliczności powstania obrazu

Okoliczności powstania obrazu opisał sam Dalí w swojej autobiografii. Obraz powstał w Port Lligat, gdzie zwykli z Galą spędzać wakacje. Pewnego wieczoru Dalí, mimo wcześniejszych planów pójścia z przyjaciółmi do kina, postanowił z powodu zmęczenia i lekkiego bólu głowy pozostać w domu. Kiedy Gala wyszła, on nadal siedział przy stole rozmyślając o filozoficznych problemach „supermiękkości” wywołanych pod wpływem sera (stąd ów paranoiczno-krytyczny camembert), w związku z bardzo ostrym camembertem, jaki jedli na zakończenie kolacji. Następnie udał się do swojej pracowni, aby zgodnie ze swoim zwyczajem jeszcze raz spojrzeć na obraz. Był to pejzaż z okolic Port Lligat.

Wiedziałem, że klimat, jaki udało mi się w nim stworzyć, powinien stanowić tło jakiejś idei, jakiejś zaskakującej wizji, ale nie miałem najmniejszego pojęcia, co by to mogło być. Chciałem już zgasić światło, kiedy nagle „ujrzałem” rozwiązanie. Zobaczyłem dwa miękkie zegarki, z których jeden zwisał żałośnie z suchej gałęzi oliwnego drzewka.[1].

Obraz a surrealizm

Obraz ten bardzo dobrze odzwierciedla cechy malarstwa surrealistycznego. Jest niezwykły, nierealny jak sen, z którego artyści czerpali cechy do swoich dzieł. Jego kompozycja jest mieszana i całkowicie brak w niej elementów kubizmu. Zniekształcone zegary i twarz, drzewo i plaża nie mają ze sobą żadnego normalnego i realnego powiązania. Nic nie jest na miejscu.

Trwałość pamięci – Museum of Modern Art