Mechanizm maltański – mechanizm zamieniający ciągły ruch obrotowy członu napędzającego w ruch przerywany członu napędzanego. Bolec koła napędzającego wchodzi kolejno w zazębienia krzyża powodując jego okresowy obrót o pewien kąt.
Koło to posiada także wycięcie blokujące człon napędzany pomiędzy kolejnymi obrotami. Mechanizm taki nazywany jest maltańskim, ponieważ jeden z jego elementów (człon napędzany) przypomina krzyż maltański.
Istnieje bardzo wiele odmian tych mechanizmów, różniących się m.in. kształtem i ilością zazębień, np. mechanizm maltański z zazębieniem wewnętrznym, który ma bardziej zwartą budowę, większą wytrzymałość mechaniczną a jego osie obracają się w tym samym kierunku.
Źródło: Wikipedia (autorzy, na licencji CC-BY-SA 3.0)
Mechanizm maltański znalazł szerokie zastosowanie najpierw w zegarach mechanicznych, potem w projektorach i kamerach filmowych, obrabiarkach i innych urządzeniach automatycznych. Ze względu na rozwój elektroniki, obecnie jest bardzo rzadko stosowany, a sterowanie jest realizowane przez elektroniczne układy sterujące.
Mechanizm taki został po raz pierwszy wykonany i użyty do produkcji zegarów mechanicznych, przez zegarmistrzów z manufaktury szwajcarskiej Vacheron Constantin powstałej w 1755 r w Genewie, a założonej przez Jeana-Marca Vacherona. Zegarmistrze, którzy zmodyfikowali inny mechanizm również znanej manufaktury Jaeger Le Coulture wprowadzili właśnie mechanizm maltański. Jako że istotny element tego mechanizmu był bardzo podobny do maltańskiego krzyża to nazwa jaka ochrzczono ten mechanizm jest właśnie od niego zapożyczona, zaś sam krzyż maltański jest znakiem firmowym marki Vacheron Constantin, która jest uznanawana za jedną z najbardziej prestiżowych marek świata (najstarsza działająca nieprzerwanie).
Źródło: Wikipedia (autorzy, na licencji CC-BY-SA 3.0)
